مهارت‌های حرکتی کودکان از جمله حرکاتی است که کودکان انجام می‌دهند و به مجموعه حرکاتی که عصب و عضلات مختلف با یکدیگر هماهنگ شده و منجر به حرکت یکی از اندام‌های بدن می‌شود، مهارت حرکتی گفته می‌شود. این مهارت‌ها در کودکان از اهمیت ویژه‌ای برخوردار بوده است.
امروز زندگی افراد به گونه‌ای شده است که تحرک در آن به کمترین حد خود رسیده است، زندگی آپارتمانی نیز مزید بر علت شده است. این سبک زندگی روی کودکان نیز تأثیر زیادی داشته و کودکان نسبت به قبل تحرک کمتری دارند و کم تحرکی باعث بروز آسیب‌هایی به جسم و ذهن و مهارت‌های کودک وارد می‌کند. در ادامه به این سؤال که مهارت حرکتی چیست و اصول مهارت‌های حرکتی می‌پردازیم.
برای خرید اینترنتی تجهیزات پارکی کلیک کنید
مهارت حرکتی کودک چیست؟
زمانی که کودک شما دست خود را تکان می‌دهد و یا مسواک می‌زند و یا حتی می‌دود دارد حرکت می‌کند و اساساً به توانایی که کودکان در تکان دادن عضلات بدن دارند مهارت‌های حرکتی کودک می‌گویند البته در مهارت‌های حرکتی کودکان باید هدف خاصی وجود داشته باشد و حرکت بی هدف عضلات نمی‌تواند جز مهارت‌های حرکتی کودک به شمار آیند.
در صورتی که کودک شما قادر نباشد که حرکاتی را انجام دهد و حتی در انجام حرکات محدودیت داشته باشد زنگ خطری برای والدین است و باید پیگیر این مشکل کودک باشند و کارهایی را برای تقویت مهارت‌های حرکتی برای کودکان انجام دهند.
برای اطلاع از قیمت تاب و سرسره کلیک کنید
زنگ خطرهایی در مهارت‌های حرکتی
همان‌طور که گفته شد مهارت‌های حرکتی از بدو تولد شروع می‌شود و در ادامه این حرکات پیچیده‌تر و بیشتر می‌شوند. والدین باید در حرکات و مهارت کودک دقت کافی را داشته باشند و هرگونه کاستی در انجام حرکات را پیگیر شوند. از جمله برخی از مهارت‌های حرکتی که برای کودک شما زنگ خطر به‌حساب می‌آید می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- اگر کودک شما دست خطی ناخوانا داشته باشد و شما نتوانید متوجه چیزی که نوشته است بشوید نوعی از کاستی در مهارت حرکتی کودک شماست
- اگر فرزندتان نتواند کلمه‌ها را به راحتی بنویسند و با نوشتن آن با توجه به بالا رفتن سنش مشکل داشته باشد
- تمرکز و سازماندهی برای افکار خود نداشته باشد
- اگر از او بخواهید از روی صفحه‌ای از کتاب بنویسد نتواند این کار را به درستی انجام دهد و خیلی از کلمات را جا بیندازد
- عملکرد مناسبی در ایستادن و نشستن نداشته باشد و نتواند به درستی آن را انجام دهد
- اگر کودک شما به سنی رسیده است که باید بتواند بنشیند و راه برود؛ ولی این کار را به ندرت می‌تواند انجام دهد
- در یک فرایند نمی‌توانند برنامه ریزی و تمرکز کنند و با دیگران هماهنگ شود
- در همه فعالیت‌های گروهی و یا تک نفره خیلی سریع خسته شوند
- نمی‌توانند به صورت ایمن از پله‌ها بالا بروند و کارهای پرخطر انجام می‌دهند
- در ورزش‌ها و فعالیت‌های بدنی نسبت به هم سن و سالان خود مهارت کمتری دارند
برای خرید سافت پلی کلیک کنید
طبقه بندی مهارت حرکتی در کودکان
در این قسمت می‌خواهیم به شرح طبقه بندی مهارت‌های حرکتی در کودکان بپردازیم. همان‌طور که در ادامه می‌گوییم مهارت‌های حرکتی کودکان در دو دسته طبقه بندی می‌شوند یکی مهارت حرکتی درشت و دیگری مهارت حرکتی ظریف.
مهارت حرکتی درشت به مهارت‌هایی گفته می‌شود که کودک عضلات بزرگ خود را تکان می‌دهد و نیاز به دقت و کنترل بالایی در آن ندارد؛ اما مهارت حرکتی ظریف به مجموعه مهارت‌هایی در کودک گفته می‌شود که کنترل و دقت بالایی را نیاز دارند و کودک باید برای انجام آن تمرکز لازم را داشته باشد.
بعضی از حرکات نیز هستند که به آن‌ها مهارت‌های حرکتی بنیادی کودکان گفته می‌شود و به مجموعه حرکاتی گفته می‌شود که از بدو تولد با کودک همراه بوده است و با رشد وی حرکات توسعه بیشتری پیدا خواهد کرد. در صورتی که بتواند در انجام مهارت‌های حرکتی چه درشت و چه ظریف درست عمل کند در نتیجه به رشد عاطفی و جسمانی بالایی خواهد رسید.
اهمیت مهارت‌های حرکتی در کودکان
چرا مهارت‌های حرکتی در کودکان بسیار مهم است و اهمیت دارد؟ مهارت‌های حرکتی کودک می‌تواند علاوه بر اینکه باعث رشد اندام‌ها و تقویت عضلات او شود به او کمک می‌کند که تمام کارهای مختلف را بتواند خودش به تنهایی انجام دهد.
همه حرکات از بدو تولد شروع شده و گسترش پیدا می‌کنند؛ اما شما می‌توانید با آموزش مهارت‌های حرکتی به کودکان اقداماتی را به کار ببرید که این روند سریع‌تر شود و کودک شما با انواع مهارت‌های حرکتی آشنا شود.
تمرکز روی مهارت‌های حرکتی از دوره پیش دبستانی آغاز می‌شود و این حرکات می‌توانند اهمیت بیشتری پیدا کنند همچنین مهارت‌های حرکتی کودکان می‌تواند اهمیت‌های دیگری نیز داشته باشد:
- با انجام این حرکات کودکان می‌توانند به تنهایی و مستقل کارهای ریز و درشت خود را انجام دهند و برای انجام آن به افراد دیگری نیاز پیدا نکنند.
- گاهی با تقویت مهارت‌های حرکتی کودکان قادر به انجام کارهایی می‌شوند که هم سن و سالان وی قادر به انجام آن نخواهند بود.
- با یادگیری مهارت‌های حرکتی، کودک می‌آموزد مستقل باشد و اعتماد به نفس بالاتری نیز پیدا خواهد کرد.
- با انجام درست این مهارت‌ها وی برای مراحل بعدی زندگی خود و انجام حرکات پیچیده‌تر آماده خواهد شد.
خرید استند مشاغل کودک با قیمت استثنائی
مهارت‌های حرکتی درشت شامل چه مواردی می‌شود؟
مهارت‌های حرکتی درشت به رشد کودک شما بستگی دارد هرچه کودک شما سن بیشتری داشته باشند دامنه حرکتی وی نیز بیشتر و قادر به انجام حرکات بیشتری است. مهارت‌های حرکتی بزرگ کودکان می‌تواند به مجموعه حرکات عضلات بزرگ آن‌ها اشاره کرد و این مهارت‌ها شامل: راه رفتن، لگد زدن، پریدن و بالا رفتن از پله‌ها باشد.
همچنین بخوانید؛ تأثیر بازی بر پرورش ذهن و خلاقیت کودکان
در کنار انجام حرکات درشت عضلانی خیلی از مهارت‌های دیگر کودک نیز تقویت خواهد شد که می‌توان به افزایش مهارت تعادل، هماهنگی چشم‌ها با دست و پا و غیره اشاره نمود. این حرکات بسیار واضح هستند و کودکان خیلی سریع‌تر از حرکات ظریف با آن آشنا می‌شوند و در صورتی که در این حرکات مشکلی داشته باشند بی‌شک باید نسبت
به درمان کودک خود اقدام کنید و مهارت‌های حرکتی را با کاردرمانی تقویت کنید. تقویت عضلات درشت اهمیت زیادی دارد و باید تقویت شود تا در زمان‌های دیگر زندگی و آینده دچار مشکل نشوند. افزایش مهارت‌های حرکتی کودک و تقویت عضلات بزرگ آن‌ها اهمیت زیادی در قدرت جسمانی وی و استقامت عضلانی کودک می‌گذارد.
خرید بازی های فومی با کیفیت و ارزان
مهارت‌های حرکتی در سنین مختلف
مهارت‌های حرکتی کودک یک‌ساله: مهارت‌های حرکتی در این سن در حال رشد و پیشرفت است با اینکه کودک شما قادر به انجام کارهای زیادی نمی‌باشد؛ ولی یکسری حرکات را باید بتواند انجام دهد؛ او باید بتواند اشیا را با دستان خود بگیرد، لمس کند کمی بتواند راه برود و به راحتی بنشیند او باید بتواند که قطعات کوچک غذا را در دستان خود نگه دارد.
مهارت‌های حرکتی کودک دو‌ساله: کودک شما در این سن به طور محسوسی قابلیت بیشتری در انجام حرکات از خود نشان می‌دهد او در این سن تمرکز و تعادل بیشتری روی انجام حرکات خود دارد، به راحتی از پله‌ها بالا رفته؛ ولی هنوز هم گاهی در هنگام دویدن ممکن است به زمین بخورد. کودک در این سن قادر خواهد بود که از سه چرخه‌ها استفاده کند، رکاب بزند و می‌تواند به توپ لگد بزن و شوت کند.
مهارت‌های حرکتی کودک سه‌ساله: کودک شما در این سن به رشد تقریباً کاملی رسیده است وی باید بتواند به خوبی از پله‌ها بالا برود، بپرد و لی‌لی کند همچنین باید قادر باشد با دوچرخه کار کند و در این کودک باید بتواند از تمام عضلات کوچک و بزرگ خویش به خوبی استفاده کند.
همچنین ببینید؛ اسباب بازی مناسب نوزاد
مهارت‌های حرکتی ظریف
مهارت‌های حرکتی ظریف در کودکان می‌توان به مجموعه حرکاتی گفت که کودک با استفاده از عضلات دست و انگشتان خود انجام می‌دهد و این حرکات بسیار اهمیت دارد؛ زیرا ناتوانی کودک در انجام این حرکات می‌تواند هشداری بر وجود یک اختلال باشد همچنین کودک شما باید بتواند در انجام حرکات با عضلاتی ظریف چشمان خود را نیز هماهنگ با آن تکان دهند پس در کنترل بینایی کودک نیز تأثیر گذار است.
این مهارت‌ها می‌تواند در راستای خودمراقبتی کودک شما باشد؛ لباس پوشیدن، بند کفش بستن و بستن زیپ و کمربند/ غذا خوردن با قاشق و چنگال و باز کردن پاکت‌های خوراکی/ رعایت نکات بهداشتی مانند مسواک زدن و دستشویی و شانه کردن مو از این قبیل مهارت‌های ظریف به شمار می‌آید.
همچنین بخوانید؛ آموزش اعداد با بازی
اهمیت رشد در حرکات ظریف کودکان
حرکات ظریف در کودکان از آن جهت حائز اهمیت است که می‌تواند جرقه‌ای برای مهارت‌های آینده کودک شما باشد و همه این فعالیت‌ها می‌تواند زمینه رشد مهارت‌های شناختی کودک باشد. کودک شما از بدو تولد قادر به انجام حرکاتی است، می‌تواند جسمی را بگیرد بنشیند و یا به تنهایی غذا بخورد، می‌تواند در دوران کودکی از دوچرخه استفاده کند و این حرکات در می‌تواند پیش نیاز اساسی برای خواندن و نوشتن و انجام کارهای روزمره در مدرسه باشد.
همچنین می‌تواند در تمرینات هنری و بازی‌های فکری و حتی بازی‌های پیچیده نیز فعالیت کند و به استقلال بیشتری برسد. حرکات ظریف در کودکان دارای الگوهایی است و دانستن آن برای والدین بسیار می‌تواند اهمیت داشته باشد؛ اولین الگو؛ دستیابی است که کودکتان بتوانند دست خود را حرکت دهند و بازوهای خود را تکان دهند.
دومین الگو گرفتن اجسام است. حمل یک شی و توانایی بلند کردن آن توسط کودک نیز می‌تواند الگوی این مهارت باشد. کودکان باید بتوانند جسمی را رها کنند و از مکانی به مکان دیگر منتقل کنند.
همچنین بخوانید؛ فواید تاب بازی کودکان
تقویت مهارت‌های حرکتی در کودک
همان‌طور که گفتیم انجام حرکات در کودکان از بدو تولد آغاز و ادامه و گسترش می‌یابد ولی می‌توان با انجام تمرین‌هایی باعث تقویت مهارت‌های حرکتی در کودکان شد. یکسری از تمریناتی که می‌توان برای تقویت مهارت‌های حرکتی برای کودکان به کار برد: استفاده از انگشتان در سنین کوچک‌تر بسیار اهمیت دارد و می‌توان از اسباب بازی‌هایی که با انگشتت سروکار دارند.
این حرکات را تقویت کرد (استفاده از کیبوردهای انگشتی، اسفنج مرطوب، شن‌های بازی) می‌تواند باعث تقویت انگشتان دست کودک شما شود. دومین راه تقویت مهارت‌های حرکتی می‌توان به استفاده از خمیربازی و نقاشی کشیدن اشاره نمود؛ کودک با استفاده از انگشتان خود می‌تواند خمیر را ورز دهد و به شکل‌های گوناگون در بیاورد. کشیدن خطوط با مداد و نحوه در دست گرفتن مداد و نقاشی کشیدن نیز می‌تواند در تقویت مهارت‌های حرکتی وی تأثیر زیادی داشته باشد.
اگر کودک شما به خانه بازی علاقه دارد از تأثیر خانه‌های بازی و آجرهای کوچک غافل نشوید کودکان با روی هم چیدن آجرها توانایی چشم و تعادل و همچنین مهارت‌های حرکتی خود را در معرض نمایش می‌گذارند. قیچی کردن شاید کار خطرناکی به نظر بیاید؛ ولی استفاده از قیچی‌های کاغذبری که تیزی ندارند و خطرناک نیستند در تقویت مهارت‌های حرکتی کودک تأثیر شگفت انگیزی می‌گذارد.
همچنین بخوانید؛ بازی گروهی کودکان
مهارت‌های حرکتی در کودکان پیش فعال
علاوه بر اینکه مهارت‌های حرکتی برای کودکان از اهمیت بالایی برخوردار است، مهارت‌های حرکتی کودکان بیش فعال نیز بسیار حائز اهمیت است. این کودکان انرژی فوق‌العاده زیادی دارند و از این مهارت حرکتی کودکان را در راستای آسیب رساندن به خود و یا دیگران به بکار می‌گیرند پس از اهمیت تقویت مهارت‌های حرکتی کودکی که دارای پیش فعالی هستند نسبت به یادگیری مهارت‌ها و عملکردها ضعیف‌تر عمل می‌کنند.
این کودکان اغلب دارای اضطراب و استرس فراوانی هستند و اعتماد به نفس کمی نیز دارند و این خصوصیات در آینده و در مدارس می‌تواند مشکلات بسیار زیادی برای وی ایجاد کند. همچنین آن‌ها دارای ضعف عملکرد حرکتی و جسمانی هستند. آن‌ها از ادراک دیداری کمی نیز برخوردار هستند توجه کافی را ندارند نمی‌توانند تمرکز کنند و به خوبی گوش دهند تا بتوانند حرکات را به درستی انجام دهند.
با اینکه کودکان پیش فعال حرکات را با سرعت زیادی انجام می‌دهند؛ ولی در انجام آن دقت کافی را ندارند و اغلب دارای اشتباهات و خطاهای بسیار زیادی است.
همچنین بخوانید؛ بازی خلاقانه کودکانه
جمع بندی
درنهایت آنچه گفت همه این فعالیت‌ها در راستای مهارت‌های حرکتی پایه کودکان است و شما باید به انجام صحیح آن توسط کودکان دقت کنید. علاوه بر فعالیت‌هایی که گفته شد فعالیت‌های دیگری نیز وجود دارد و دانستن این مطالب برای شما به عنوان والدین کودکان بسیار حائز اهمیت است.
شما می‌توانید با انجام حرکات ساده با فرزندانتان، مهارت‌های حرکتی کودک را تقویت کنید و او را برای دوره بزرگسالی‌اش آماده سازید. حتماً در انجام این حرکات دقت کافی را به کودک خود داشته باشید و در صورتی که ضعف و یا ناهماهنگی که مشاهده کردید حتماً با پزشک متخصص این موضوع را در میان بگذارید.
